Sulh hukuk mahkemesi temel hukuk mahkemelerinden biridir. Sulh hukuk mahkemesinin her yargı çevresinde yani her adliyede bulunması mecburidir. Sulh hukuk mahkemesi tek hakimli bir mahkemedir. Sulh hukuk mahkemeleri özel hukukun belirli davaları ile ilgilenir. Bu özel hukukun belirli davaları için yargı mercii olarak kanunda da sulh hukuk mahkemeleri gösterilmiştir. Sulh hukuk mahkemeleri genel olarak üç ana başlıktaki davalara bakar.
Bu davalar kira davaları, miras davaları ve ortaklık davalarıdır. Bu da kiracı ya da ev sahibi tarafları sözleşmelerinde bir problem, anlaşmazlık yaşıyorsa davalarının sulh ceza mahkemesinde açılacağını gösterir. Aynı şekilde ortada miras konulu bir dava ya da miras kaynaklı ortaklık varsa dava yine sulh hukuk mahkemesinde görülür. Bu davaya örnek olarak kardeşler arasındaki miras ortaklığının sonlandırılması için sulh ceza mahkemelerine başvurarak kendi paylarını almaları verilebilir.
Kira konularında kira sözleşmesini iptal etmek ya da sözleşmedeki kira tutarını yeniden belirlemek gibi amaçlarla sulh hukuk mahkemelerine başvurulabilir. Miras davaları için ise sulh hukuk mahkemelerinde vasiyetname açılabilir, ortadaki miras için mirasın reddi durumu işlenebilir. Ortaklık davalarına da bakan sulh hukuk mahkemelerinde ortaklık ve miras iç içe olabilir. Miras ortaklığındaki payların bölünerek ortaklığın ortadan kaldırılması ile sulh hukuk mahkemeleri ilgilenir. Herhangi bir ortaklığın sonlandırılması ve aradaki bağların yasal zeminde kopması için de sulh hukuk mahkemeleri devreye girer.
Sulh Hukuk Mahkemesinin Görevi Nedir?
Sulh hukuk mahkemesi, davadaki konunun değerine, tutarına bakmaz. Değer veya tutar ne olursa olsun sulh hukuk mahkemeleri ilgili konularına bakmaktadır. Sulh hukuk mahkemeleri, arabuluculuk faaliyetlerinin sonucunda taraflara bölüştürülen anlaşma belgeleri ile ilgili bazı yetkilere sahiptir. Yine arabuluculuk konusunda sulh hukuk mahkemesi karar verici niteliğinde bulunur. Bu karar vericilik arabuluculuk bürosuna karşı, büronun yetkilerine karşı bir itiraz varsa devreye girer. Sulh hukuk mahkemeleri arabuluculuk büroları için aynı zamanda denetleyici ve gözetleyici olarak görev alır. Bu görevi sulh hukuk mahkemeleri nezdinde sulh hukuk hakimi yapar. Yine sulh hukuk hakiminin gözetiminde arabuluculuk bürosunun görevini sulh hukuk mahkemesi üstlenebilir. Bu görev üstlenimi sulh hukuk mahkemesinin yazı işleri müdürlüğü tarafından olur.
Taşınmazların kiralanması ile ilgili konuları da genel olarak sulh hukuk mahkemesi ele alır. Kiralanan taşınmazda yapılacak olan icra faaliyetleri, kira ilişkisi bazı tüm davalar, kira-kiracı temelli davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülür. Bu davalara karşı olarak açılan davalar da yine sulh hukuk mahkemesinde görülür.
Bir hak paylaşımı ile ortaklık giderilmesi durumu söz konusu ise bu dava da yine sulh hukuk mahkemesinde görülür. Mallar ister taşınır ister taşınmaz olsun sulh hukuk mahkemesinin dava konusu olabilir. Yine ister taşınır ister taşınmaz olsun mal sahipliğinin ve mal kullanımının korunumuna yönelik davalar da sulh hukuk mahkemelerinin konusu olan davalardır.
Sulh Hukuk Mahkemesi Hangi Davalara Bakar?
Sulh hukuk mahkemelerinin bakmakla yükümlü olduğu bazı özel hukuk konuları, uyuşmazlıkları bulunmaktadır. Eğer bir durum kanunlarla özel olarak sulh hukuk mahkemesine yönlendirilmişse bu konu ve bu konunun davaları sulh hukuk mahkemesinde görülür. Ayrıca bu yolla açılan bir davanın karşı davaları da sulh hukuk mahkemesi davaları arasına girer.
Kat mülkiyeti kaynaklı davalar kanunda özel olarak sulh hukuk mahkemelerine yönlendirilmiştir. Bunun yanı sıra ortaklık giderme, kiralananı tahliye etme, kira bedelini uyarlama, kira sözleşmesini iptal etme gibi davalar da sulh hukuk mahkemesi davalarıdır. Miras konularında mirası reddetme ya da mirası paylaşma gibi davaların yanı sıra miras ortaklığına temsilci atama için de sulh hukuk mahkemeleri yetkilendirilmiştir. Sulh hukuk mahkemeleri kayyum konusunun davalarını da ele alır. Kayyumun atanması ve kayyum ile ilintili olarak meydana gelen davalar sulh hukuk mahkemesi davalarıdır. Aynı şekilde vasi konuları ile de sulh hukuk mahkemesi ilgilenir. Vasiyi atamak ya da vasiyi görevden almak gibi konuların davaları sulh hukuk mahkemesinde görülür.
Sulh hukuk mahkemeleri ile asliye hukuk mahkemelerindeki ayrımlara dikkat etmek gerekir. Mal sahipliği ve mal kullanımının korunması davası sulh hukuk mahkemelerinde görülür. Ancak bu dava konu olan zilyetliğin birlikte olarak tespiti ile açılırsa konu ile asliye hukuk mahkemesi ilgilenir.
